Płytka żelowa i monodruk to temat rzeka. Podzieliłam go sobie na sekcje i mam nadzieję że dzięki temu zabiegowi uda mi się przekazać kluczowe informacje. Ostatnio pisałam o tym jak wykonywać monodruk i pomyślałam sobie że przydałby się taki zbiór pytań i odpowiedzi na temat płytek żelowych. Choć pewnie większość odpowiedzi na te pytania udzieliłam już pisząc o samym monoprintingu. Niemniej zapraszam jeśli poszukujesz odpowiedzi.

 

Najczęściej zadawane pytania odnośnie płytek żelowych

  1. Jakich rodzajów farb / tuszów mogę używać na mojej płytce Gelli?
  2. Czy mogę używać tuszów i farb na bazie oleju?
  3. Czy mogę na płytce żelowej pracować z tuszami?
  4. Jakie papiery nadają się do drukowania na płytce Gelli?
  5. Czy mogę wykonać monodruk na tkaninie?
  6. Jakich narzędzi mogę używać na mojej płytce Gelli?
  7. Z jakimi akcesoriami pracować na płytce żelowej?
  8. Jak dużo medium nakładać?
  9. Farba zbiera się i odpycha na mojej płytce żelowej. Co mogę z tym zrobić?
  10. Powierzchnia mojej płytki Gelli stała się matowa i mętna. Czy to normalne?
  11. Moje farby akrylowe zbyt szybko schną na płytce żelowej. Jest na to jakaś rada?
  12. Czy mogę zostawić farbę na płytce żelowej do wyschnięcia?
  13. Moje druki przyklejają się do płytki Gelli. Jakieś sugestie?
  14. Czy muszę wycierać lub myć płytkę między wydrukami?
  15. Jak wyczyścić płytkę Gelli po użyciu farb akrylowych? 
  16. Jak wyczyścić płytkę Gelli po użyciu farb olejnych?
  17. Moja płytka żelowa jest poplamiona pigmentami. Jak mogę usunąć plamy?
  18. Czy dzieci mogą korzystać z płytek żelowych w technice monodruk?
  19. Jak trwała jest płytka żelowa. Czy z czasem się zepsuje? 
  20. Czy płytka Gelli jest wrażliwa na ciepło?
  21. Jak przechowywać płytkę Gelli?
  22. Czy mogę zostawić płytkę żelową na biurku na noc?
  23. Pod plastikowymi arkuszami pokrywającymi płytkę Gelli są bąbelki, czy to normalne?
  24. Moja nowa płytka żelowa jest mętna i ma jakieś białe grudki w strukturze. Czy tak powinno być?
  25. Moja płytka żelowa jest duża, czy mogę pokroić ją na mniejsze kawałki?
  26. Czy płytka żelowa zawiera lateks?
  27. Jestem wegetarianinem, czy płytka Gelli zawiera żelatynę?
  28. Czy mogę spreparować własną płytkę żelową?

 

Możliwe, że wciąż zastanawiasz się czy warto zainwestować w ten produkt, więc te pytania i odpowiedzi mogą pomóc Ci w podjęciu decyzji. W związku z tym poznaj podstawowe zalecenia odnośnie tego co wolno, a czego nie z płytkami żelowymi.

 

Ad. 1. Jakich rodzajów farb mogę używać na mojej płytce Gelli?

Polecane są głównie farby akrylowe – najlepsze są te bardziej płynne. Jednak każde inne też dadzą radę 😉 Oczywiście myślę że wszystko zależy od preferencji, lecz gęste farby wysychają szybciej.

 

Ad. 2. Czy mogę używać tuszów i farb na bazie oleju?

Tak, ale najlepiej, jeśli nie będą długo pozostawać na powierzchni. Płytka żelowa jest wykonana z nietoksycznego oleju mineralnego. Niestety oleje zawarte w farbie lub tuszu mogą wejść z nim w reakcję i trwale zmiękczyć płytkę.

 

Ad. 3. Czy mogę na płytce żelowej pracować z tuszami?

Tak, oczywiście. Niektóre pigmenty zawarte w tuszu mogą zabarwić powierzchnię płytki żelowej. Jednak nie wpłynie to na dalsze użytkowanie produktu.

 

Ad. 4. Jakie papiery nadają się do drukowania na płytce Gelli?

Każdy papier się sprawdzi doskonale, no może za wyjątkiem papieru zdjęciowego, który jest niezalecany. Od papieru ksero po papier wizytówkowy, od papieru pakowego po papier śniadaniowy. Zdecydowanie możesz wykorzystywać również papier z recyklingu, typu: stare koperty, rachunki, gazety itp. Wybór papieru zależy chyba od preferencji użytkownika 😉

 

Ad. 5. Czy mogę wykonać monodruk na tkaninie?

Tak, płytka żelowa sprawdzi się w tym idealnie. Natomiast najlepszy rezultat uzyskasz na ciasno tkanych tkaninach, takich jak płótno bawełniane, dżins, itp.

Ad. 6. Jakich narzędzi mogę używać na mojej płytce Gelli?

Główne narzędzie to wałek do rozprowadzania farby, ale sprawdzą się też narzędzia silikonowe i gumowe np. pędzle czy grzebienie malarskie. 
Zdecydowanie nie używaj ostrych narzędzi typu igły czy wykałaczki, gdyż mogą one zarysować powierzchnię i pozostawić trwałe ślady.

 

Ad. 7. Z jakimi akcesoriami pracować na płytce żelowej?

Wszelkie akcesoria stworzone do pracy w technikach mixed media będą OK (szablony, maski, stemple, płytki teksturowe, foldery do embossingu, itp.). Jednak możesz również pracować z wszelkiego rodzaju produktami z recyklingu – folia bąbelkowa, tektura falista, itp.

Dodatkowo możesz również wykonać własne akcesoria np. stemple z pianki lub wykorzystać dary natury np. liście. Możliwości są chyba nieograniczone 😉

 

Ad. 8. Jak dużo medium nakładać?

Nie używaj zbyt grubej warstwy farby na powierzchni płytki, gdyż podczas zdejmowania druku kartka może “pływać” (ślizgać się) po powierzchni płytki. W wyniku czego możesz uzyskać rozmazaną odbitkę. W czasie pracy z płytką żelową na pewno odkryjesz jaka ilość danego medium jest dla Ciebie odpowiednia.

 

Ad. 9. Farba zbiera się i odpycha na mojej płytce żelowej. Co mogę z tym zrobić?

Są dwie sytuacje kiedy tak może się dziać.

  1. Używasz farby mocno rozwodnionej np. akwarela lub medium płynnego.
  2. Płytka żelowa zawiera w sobie nietoksyczny olej mineralny, jeśli wytrąciło się go zbyt wiele na jej powierzchni, to należy Gelli przystosować do użycia. Najlepszym sposobem na to jest umycie jej delikatnym płynem do naczyń.

 

Ad. 10. Powierzchnia mojej płytki Gelli stała się matowa i zamglona. Czy to normalne?

Tak, jest to normalne. Płytka ze względu na swoje właściwości może wchłaniać niektóre pigmenty z mediów, jednak to nie powinno wpłynąć na jakość odbitek. Cechy płytki pozostaną takie same – zupełnie jak przy stemplach zabarwionych tuszem. 

 

Ad. 11. Moje farby akrylowe zbyt szybko schną na płytce żelowej. Jest na to jakaś rada?

Im gęstsze farby tym szybciej będą wysychały np. heavy body. Jeśli zatem masz w posiadaniu jedynie takie farby, to możesz dodać do nich nieco opóźniacza do farb akrylowych.

 

Ad. 12. Czy mogę zostawić farbę na płytce żelowej do wyschnięcia?

Tak, oczywiście. Podczas pracy na warstwach może dać to bardzo ciekawe efekty. Każda świeżo nałożona warstwa mokrej farby aktywuje tą wyschniętą i pomoże w przetransferowaniu druku na papier. Nie zalecane jest pozostawienie farby na płytce podczas przechowywania.

 

Ad. 13. Moje druki przyklejają się do płytki Gelli. Jakieś sugestie?

Tutaj możliwe jest kilka opcji:

  1. Używasz papieru zdjęciowego glossy – nie jest to zalecane
  2. Zbyt mało farby masz na płytce żelowej – zwiększ ilość farby
  3. Farba zaczęła wysychać zanim zaczęłaś zdejmować papier – działaj nieco szybciej

Jeśli powierzchnia płytki wydaje się klejąca, zalecane jest jej przemycie delikatnym płynem do naczyń i wytarcie. Następnie można działać dalej.

 

Ad. 14. Czy muszę wycierać lub myć płytkę między wydrukami?

Nie, nie jest to konieczne. Farba z poprzednich odbitek, może zostawić ciekawe ślady na nowym druku. Zatem możesz, ale nie musisz 😉

 

Ad. 15. Jak wyczyścić płytkę Gelli po użyciu farb akrylowych? 

W zależności od tego czy farba jest zaschnięta, czy to jedynie pozostałości sposobów jest kilka. Zaschniętą farbę dobrze zbiera taśma klejąca. Natomiast później można:

  1. spryskać płytkę wodą i przetrzeć ręcznikiem papierowym (uwaga, może on zostawiać resztki papieru na płytce)
  2. użyć nawilżanych chusteczek dla niemowląt (uwaga, może ona zostawiać kłaczki na płytce)
  3. wyczyścić żelem do dezynfekcji rąk
  4. umyć z dodatkiem łagodnego mydła
  5. zebrać zaschniętą farbę z użyciem taśmy klejącej

 

Ad. 16. Jak wyczyścić płytkę Gelli po użyciu farb olejnych?

Należy nanieść na płytkę nieco oliwki dla niemowląt lub olejku mineralnego, wetrzeć ją w powierzchnię, a następnie zebrać ręcznikiem papierowym. Na koniec umyć płytkę płynem do mycia naczyń aby usunąć tłuste pozostałości. 

 

Ad. 17. Moja płytka żelowa jest poplamiona pigmentami. Jak mogę usunąć plamy?

Sposób czyszczenia jest taki sam jak przy usuwaniu farb olejnych z płytki. (patrz Ad.16)

 

Ad. 18. Czy dzieci mogą korzystać z płytek żelowych w technice monodruk?

Oczywiście, monodruk to świetna zabawa niezależnie od wieku. Jednak dobrze byłoby aby małe dzieci miały opiekę dorosłego. 

 

Ad. 19. Jak trwała jest płytka żelowa. Czy z czasem się zepsuje?

Płytki żelowe są bardzo trwałe. Dlatego jeśli są pielęgnowane i użytkowane we właściwy sposób, to powinny służyć wiele lat.

 

Ad. 20. Czy płytka Gelli jest wrażliwa na ciepło?

Tak. Dlatego też nie należy jej przechowywać w okolicy źródeł ciepła. Nie należy również używać nagrzewnicy w czasie tworzenia, jeśli musisz wysuszyć farbę użyj suszarki.

 

Ad. 21. Jak przechowywać płytkę Gelli?

Przed przechowywaniem płytkę należy wyczyścić i zabezpieczyć jej powierzchnię przed przechowywaniem. Najlepiej zrobić to z użyciem folii acetat, która była z płytką, jeśli jednak już jej nie posiadasz, to może to być zwykła kartka papieru. Pamiętaj aby wygładzić powierzchnię i usunąć wszelkie pęcherzyki powietrza. Następnie włożyć płytkę do oryginalnego opakowania. Jeśli przechowujesz płytkę bez opakowania, to zalecane jest przechowywanie jej w pozycji horyzontalnej. 

 

Ad. 22. Czy mogę zostawić płytkę żelową na biurku na noc?

Tak, pod warunkiem że zadbasz o nią. Nie powinna być zostawiona na chłonnej powierzchni (np. drewno), gdyż może to zrujnować jej właściwości. Najlepiej zostawić ją na gładkiej i czystej powierzchni np. na szklanej macie, a na wierzch nałożyć folię zabezpieczającą – należy chronić płytkę przed kurzem i innymi zabrudzeniami.

 

Ad. 23. Pod plastikowymi arkuszami pokrywającymi płytkę Gelli są bąbelki, czy to normalne? 

Tak, często tak się dzieje, generalnie małe bąbelki nie powinny być problemem. Jednak te większe podczas dłuższego przechowywania mogą odkształcić płytkę, dlatego warto je usunąć. Po przyklejeniu folii dociśnij linijkę po całej szerokości i przesuń ją wzdłuż płytki wypychając tym samym zebrane powietrze.

 

Ad. 24. Moja nowa płytka żelowa jest mętna i ma jakieś białe grudki w strukturze. Czy tak powinno być?

Nie, to nie jest normalne. Najprawdopodobniej to wadliwy produkt. Koniecznie skontaktuj się z dostawcą w celu złożenia reklamacji.

 

Ad. 25. Moja płytka żelowa jest duża, czy mogę pokroić ją na mniejsze kawałki?

Tak, jeśli nie szkoda Ci produktu. Zalecane jest cięcie nożyczkami, gdyż nożyk może zniszczyć powierzchnię płytki.

 

Ad. 26. Czy płytka żelowa zawiera lateks?

Nie. Wykonana jest na bazie oleju mineralnego i jest hipoalergicznym materiałem polimerowym.

 

Ad. 27. Jestem wegetarianinem, czy płytka Gelli zawiera żelatynę?

Nie. Nie zawiera ona również produktów pochodzenia zwierzęcego. Jest całkowicie przyjazna dla wegetarian.

 

Ad. 28. Czy mogę spreparować własną płytkę żelową?

I tak i nie – w sieci jest mnóstwo przepisów, jednak produkty wykonane na bazie żelatyny nie mają takiej trwałości jak płytki żelowe. Mają za to zbliżone właściwości, więc jeśli chcesz sprawdzić czy to technika dla Ciebie, to taka własna spreparowana płytka będzie idealna.

 

Mam nadzieję że ten zestaw pytań i odpowiedzi pomoże w twoich rozterkach. Oczywiście jeśli masz inne pytania lub problemy dotyczące płytek żelowych, to nie wahaj się i podaj je w komentarzu. Z całą pewnością będzie mi miło jeśli udostępnisz ten wpis znajomym.

17 komentarzy

  1. “[…] to nie wahaj się […]” OK, nie waham się. Nie rozumiem odpowiedzi #28. Czemu “i nie”?
    Ale nie o tym chciałem … Czy możesz coś też doradzić na temat techniki transferu fotografii na płytkę żelową?
    Ale nie fotografii z gazet, ale z własnych plików.
    Wydruk pliku na papier – pewnie nie gładki, bo taki jest niezalecany.
    Transfer na płytkę przez moczenie w jakimś medium?
    Kiedyś czytałem o TRI ! Kto to pamięta?
    To chyba zniszczy płytkę.

    1. Author

      “i nie” oznacza iż bez konkretnej receptury nie można spreparować płytki żelowej jaka jest sprzedawana, można jedynie wykonać żelowy jej odpowiednik, który nie będzie tak trwały i wytrzymały.
      Co do transferu to przy wydrukach własnych grafik wystarczy działać tak jak przy transferze fotografii z gazet. Papier moim zdaniem najlepiej ten do wydruków laserowych, jest gładki lecz nie jest powlekany jak papier foto (a to ten nie jest zalecany).
      TRI to rozpuszczalnik z tego co pamiętam, ja osobiście nie ryzykowałabym z jego użyciem na płytce 😉

  2. Dziękuję za odpowiedź. Wskazanie papieru do wydruków laserowych dotyczy też techniki wydruku (czyli typu drukarki) ?
    Gdzie mógłbym przeczytać “całą prawdę” o transferze fotografii?
    Preparowanie własnej płytki jest częścią mojego spisku. Ugotowałem własną wg. jednego z przepisów dostępnych w sieci.
    Wegańską – na bazie agaru – choć jestem mięsożerny. Wyszła nieco za twarda, by udały się sztuczki typu “ghost image”.
    Ale mam zamiar wykorzystać ja na przykład do prób z fotografiami, a po niewykluczonym uszkodzeniu planuję recycling, czyli przegotowanie.
    Wychodzi taniej, niż niszczenie fabrycznych płyt polimerowych w cenie po kilkadziesiąt PLN.
    Pozdrawiam. Piotr

    1. Author

      Ciężko polecić coś konkretnego w kwestii transferów, bo to wszystko z czym się spotkałam to transfery grafik z gazet. Ja natomiast jeszcze nie przygotowałam własnego wpisu. Dlatego też nie mogę konkretnie nic polecić, gdyż bez testów są to jedynie moje gdybania. Ale na podstawie tego co wiem nie jest ważne czy jest to druk laserowy, atramentowy czy linoryt – najważniejsze aby obrazy były zbudowane na kontraście. Pisałam o tym tutaj: https://blogkreatywny.pl/monoprinting-co-to-takiego/

  3. No właśnie, też nie znalazłem. Na yt oprócz wykorzystania odbitek zdjęć prasowych widziałem też transfer obrazków z drukarek, ale przygotowanych konturowo – tak, jak wycinanki z czarnego papieru, czyli z zamiarem wykorzystania przede wszystkim zarysu obiektu.
    Z kolei te z gazet “wzbogacane” są czasem w kolejnej warstwie drukiem gazetowym lub udającym gazetowy. To takie przymrużenie oka, że to niby retro, a mizerną jakość wytworu ma tłumaczyć stylizacja na starą gazetę. To chyba taka specyfika tej techniki. Nie o to mi chodzi.
    Gdy czytasz entuzjastyczne: “efekt zawsze Cię zaskoczy”, znaczy to tyle, co “zanim się nie nauczysz i nie opanujesz warsztatu, to właściwie nie wiadomo, jaki będzie końcowy efekt”.

    Chciałbym jednak panować nad efektem, zwłaszcza przetwarzając zdjęcia portretowe. Wybiorę rozwiązanie prostsze – komputerowe przetworzenie zdjęcia i naniesienie z płyty warstw barwnych i tekstur na papierowy wydruk tego zdjęcia. Jest jeszcze taki drobiazg, że transferując zdjęcia prasowe ignoruje się prawa autorskie.
    Pozostaje tylko jeszcze jeden problem, kiedy znaleźć czas, na tę zabawę.

    1. Author

      Gdy czytasz entuzjastyczne: “efekt zawsze Cię zaskoczy”, znaczy to tyle, co “zanim się nie nauczysz i nie opanujesz warsztatu, to właściwie nie wiadomo, jaki będzie końcowy efekt”.

      Nawet jak już opanuje się technikę, to efekty są zaskakujące – podobnie jak w pracy z akwarelą – niby się panuje nad efektem, a jednak nie do końca zawsze wychodzi tak jak byśmy chcieli 😉 Taka już domena rękodzieła, że nie ma dwóch jednakowych tworów jak spod sztancy 😉

      Jest jeszcze taki drobiazg, że transferując zdjęcia prasowe ignoruje się prawa autorskie.

      I tu się zgadzam, choć jeśli chodzi o zabawy z płytką i zdjęciami, to raczej korzysta się tu nie zarobkowo, a pod kątem możliwości i artystycznego wyżycia się – stworzenia czegoś innego niż wszyscy 😉

      ozostaje tylko jeszcze jeden problem, kiedy znaleźć czas, na tę zabawę.

      A tego to nie wiedzą nawet najstarsi górale 😉

  4. mam płytkę 30×30 (brak oryginalnego opakowania ) czy mogę nakryc ją dwiema płytkami acetat A4 – czy musi byc jednolity arkusz takiej folii wiekosc plytki? czy ta minimalna przerwa miedzy foliami acetat ktorymi pokryje na noc płytkę może ją odkształcic?

    1. Author

      Osobiście w takiej sytuacji przechowywałabym ją na macie szklanej (niekoniecznie macie mixed media). Obawiam się że przerwa w foliach na dłuższą metę może spowodować odkształcenie, szczególnie jeśli płytka będzie na nich leżała.

  5. może moge ją przykryć folią do laminowania?

  6. Przepraszam za marudzenie – czyli mogę nakryć ją matą szklaną na noc?

    1. Author

      można, ale nie musi być wcale przykrywana, no chyba że w pokoju przebywają zwierzęta, to fakt lepiej płytkę zabezpieczyć 😉

  7. dziękuję za odpowiedzi i za inspirację 🙂

  8. Kupilam nową płytkę, bo potrzebowałam inny format. No i mam problem. Papier przykleja się tak mocno, ze się rozwarstwia przy zdejmowaniu. Robię wszystko tak samo, jak z poprzednia płytka.materiały mam te same, a jednak…papier tak mocno się klei ze nie można oderwać. I jak już się uda,to wszystko jest zupełnie suche.

    1. Author

      Jakiej firmy jest płytka i czy to na pewno przytka żelowa czy przypadkiem nie silikonowa płytka do mixed media? Zdecydowanie różnica jest w grubości – po tym najłatwiej rozpoznać. na tych silikonowych jest ciężej pracować z farbami i wtedy papier się klei. Ciężko mi coś doradzić jeśli nie znam samej płytki.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.