Wykrojniki – rodzaje

Pora napisać słów parę o wykrojnikach.

Wiemy co to są maszynki tnąco-tłoczące i że potrzebne są do nich akcesoria m. in. wykrojniki.
W sklepach dostępnych jest wiele rodzajów i wzorów wykrojników, a pojawia się ich coraz więcej. Wśród producentów mamy również naszych Polskich przedstawicieli.
Wykrojniki są w różnych rozmiarach i kształtach – wszystko zależy od producenta.
No tak, ale co to są te wykrojniki?
Tak w skrócie: to są metalowe matryce, dzięki którym przy pomocy maszynki możemy otrzymać wycinankę.

W zasadzie wykrojniki można podzielić na trzy grupy:

1. introligatorskie – metalowe ostrza tnące umieszczone są w ochronnej piance na plastikowym podkładzie:
a. grube

typu:
– Bigz;
– Movers & Shapers;
– On the Edge;
– Originals;
– Quilts;
– itp.;
* tną one praktycznie wszystkie materiały (grubą tekturę czy nawet cienkie drewno), jak i kilka warstw papieru czy tkaniny (do 8 warstw) – są bardzo ostre, więc zalecam dużą ostrożność;

b. średnie typu Sizzlits

– tną większość materiałów, jednak przy częstym używaniu pianka się ugniata i nie wypycha już tak ładnie wycinanki;

2. metalowe:
a. Thinlits – w różnych kształtach, z detalami lub ażurami, na jednej płytce lub połączone:

serwetki

bordery

z możliwością kontynuacji wzoru

napisy

do tworzenia planerów

tła

zestawy kartkowe

systemowe – do tworzenia różnych ciekawych efektów w naszych pracach

nacinające i perforujące

b. Framelits – są w kształcie ramek, wycinają kształty, a w kompilacji można wycinać nimi ramki;

c. tnąco-tłoczące – wycinają i tłoczą jednocześnie (wytłoczone zostanie to co w wykrojniku jest jakby nadrukowane), w przypadku pudełek, kopert i rozetek wytłaczają miejsce zgięcia;

oraz tnąco-tłoczące, które wycinają dany element i tłoczą w nim przygotowany wzór (część tłocząca to po prostu otwory bez krawędzi tnącej), w zależności od maszynki zazwyczaj używa się ich na dwa razy (najpierw wycinamy, następnie zmieniamy skład kanapki i przepuszczamy wykrojnik z niewypchniętym elementem jeszcze raz) – wymagają dodatkowej maty do tłoczenia;

d. na metalowej płytce

– z pianką – ma ona za cel pomoc w wypychaniu wycinanek, jednak jak w przypadku sizzlits, z czasem się ugniata i nie spełnia swojej roli (można ją jednak wymienić) – jak mocować piankę pokazywałam tutaj;
– bez pianki – w tych wykrojnikach nawiercone są dziurki dzięki którym przy pomocy igły możemy wypchnąć zablokowaną wycinankę;

3. kanapkowe:
a. Embosslits;
b. foldery tnąco-tłoczące np. Marianne Design;
* wycinają i wytłaczają jednocześnie, co jest wygodne bo oszczędza nam czas i pracę;

Podczas pracy z naszymi “umilaczami” okazuje się, że przydałoby się to czy tamto i tu na wysokości zadania stają producenci, którzy wyprodukowali kilka całkiem użytecznych gadżetów ułatwiających pracę z wykrojnikami.

Dodatkowe akcesoria:

– mata silikonowa – nie zawsze jest w zestawie startowym, a jest wymagana do tłoczeń wykrojnikowych i z szablonów;
– mata magnetyczna – pomaga utrzymać wykrojnik podczas wycinania w zamierzonym przez nas miejscu – tą funkcję spełnia również taśma do wykrojników, bądź zwykła taśma washi czy też taśma malarska;
– metalowy adapter – metalowa płytka wspomagająca przy wycinaniu wzorów bardzo mocno ażurowych;
– igła do wykrojników (szczególnie do tych z dziurkami), zamiast dedykowanej igły można użyć zwykłej igły introligatorskiej;
– szczoteczka do usuwania resztek papieru z wykrojnika (w wykrojnikach bardzo ażurowych zalegające resztki papieru są zmorą), zamiast takiej szczotki można użyć na przykład rolki do czyszczenia ubrań;
– pianka do wykrojników – bardzo często przydatna, choć zdarza się że przysparza trochę kłopotów;
– pęseta – pomocna do pracy z delikatnymi filigranowymi wycinankami.

Podpowiedzi:
– niektóre wykrojniki, szczególnie serwetki z dużą ilością detali, mogą wymagać kilkukrotnego przepuszczenia “kanapki” przez maszynkę – jeśli sam ten zabieg nie pomoże to należy obrócić / przesunąć wykrojnik o 90st między kolejnymi przepuszczeniami przez maszynkę, jeśli nadal nic to dobrze użyć metalowego adaptera;
– niektóre wykrojniki nie chcą dać się wyjąć z wykrojnika – jednak sprytne skraperki znalazły rozwiązanie tego problemu – między wykrojnik a papier należy dodać papier woskowany lub folię spożywczą;
– aby podostrzyć wykrojnik zalecane jest kilkukrotne przecięcie kilku warstw spożywczej folii aluminiowej, można również wykorzystać do tego celu drobno ziarnisty papier ścierny w arkuszach.

O przechowywaniu wykrojników już pisałam tutaj. Wcześniej na blogu pojawiały się także triki związane z użyciem wykrojników.