Styl steampunk przewija się w wielu różnych dziedzinach kultury, takich jak literatura, komiks, plastyka, film, gry, muzyka, moda, wystrój wnętrz, design. Jego charakterystyczną cechą jest odwoływanie się do przeszłości, a konkretnie do jednego wyrazistego etapu XIX w. Czyli do epoki wiktoriańskiej i napędu parowego, którego wynalezienie silnie odbiło się na życiu i obyczajach tamtej ery.
Nazwa steampunk pochodzi od słów “steam” – ang. para, i “punk”, oznaczającego bunt wobec zastanej rzeczywistości, dążenie do zmiany, nieprzystawanie do schematów. Technika opiera się tu na elementach mechanicznych, napędzanych silnikami parowymi. Połączenie szalenie nowoczesnej, jak na ówczesne czasy, techniki, ze skostniałą, tradycyjną modą i obyczajami XIX w. daje atrakcyjną dla sztuki mieszankę przeciwstawnych sił. Często do tego zestawienia dodaje się również wątki fantastyczne, nadprzyrodzone, które sprawiają, że steampunkowy świat wiktoriańskich obyczajów i dziwnej, hałaśliwej techniki nabiera rysów romantycznych i tajemniczych.
Elementy charakterystyczne
Wizualnie steampunk odwołuje się do elementów mechanicznych: zębatek, śrub, drutów, przekładni, kominów, rur, żarówek, pokręteł i kotłów parowych, oraz materiałów takich jak metal, skóra, szkło i drewno. Pojawiają się też maszyny, rzeczywiście istniejące albo wymyślane na potrzeby sztuki: parowozy, sterowce, balony, automobile, maszyny liczące, latające, roboty napędzane parą. Kolorystyka jest stonowana i nawiązuje do naturalnych kolorów tych przedmiotów. Zatem mamy tu głównie odcienie brązu, beżu, rdzy, czerń smaru, połysk metalu, granat.
Łączy się z nimi często charakterystyczne dla wiktoriańskiej mody i stylu życia suknie, gorsety, damskie kapelusze i męskie cylindry, okulary, rękawiczki, parasolki, wachlarze, zegarki, wysokie sznurowane buciki, teatralne lornetki, manekiny, itp. Przeciwstawnie dla surowego i twardego metalu swoje miejsce znajdują tu miękkie tkaniny, koronki, wstążki czy ozdobne elementy jak guziki, zawieszki, biżuteria, złoto, szlachetne kamienie.
Do tego dochodzą motywy fantastyczne lub metaforyczne: skrzydła, wróżki, serca, ptaki, klucze, kwiaty.
Jak widać z powyższego wyliczenia serce steampunku stanowi kontrast między swoiście pojmowaną nowoczesnością, techniką, czyli tym, co twarde, mechaniczne i wyjaśnialne, a odwołaniem do obyczajowej przeszłości, tym co miękkie, ozdobne, ludzkie, tajemnicze i nieuchwytne.
Steampunk w rękodziele
Również w szeroko rozumianym rękodziele spotykamy motywy i prace steampunkowe. Popularna jest biżuteria w tym stylu, wykonywana często z elementów recyklingowych, jak stare mechanizmy zegarowe, klucze, kapsle. Często w tym klimacie ozdabiane są gogle, okulary i kapelusze.
Efektowne i wyraziste są też większe trójwymiarowe formy ozdobione lub zrecyklingowane w duchu steampunku. Między innymi mogą to być: figurki, pudełka lub inne drobne elementy wyposażenia wnętrz. Prace Kamili są tu świetnym przykładem:
W scrapbookingu dysponujemy obecnie szeroką gamą gotowych produktów w stylu steampunk (papiery, wykrojniki, szablony, maski, tekturki, stemple, dekoracje, ćwieki, taśmy washi, dziurkacze itp.). Wykorzystując je, możesz z łatwością tworzyć bogate, zróżnicowane projekty.
Ze względu na elementy mechaniczne styl ten pasuje do prac “męskich”, bez kwiatów, w ograniczonej palecie kolorystycznej.
Szerzej potraktowany steampunk może być jednak tak samo romantyczny, fantastyczny i kobiecy, jak męski. Dodanie kwiatów, koronek, skrzydełek, nie tylko nie niszczy tego stylu, ale wręcz go wzbogaca. Kompozycjami z zębatek, kluczy czy drucików możesz ozdobić pudełko lub ramkę, stworzyć layout, album czy blejtram. Możesz również stworzyć stronę w art journalu – przykład takiej strony, mojego autorstwa, na zdjęciu poniżej.
Steampunkowe kompozycje pięknie prezentują się też jako samodzielne całości, asamblaże. Przykładem mogą być poniższe projekty Iwony Nowak-Marchewki (reniferowe):
Nie musisz tworzyć bardzo rozbudowanych kompozycji. Jeśli wolisz prostotę, możesz zaadaptować tylko niektóre elementy z tego stylu. Na przykład tak jak w poniższej kartce: stonowane kolory, kółeczka zębate, prosta forma.
Na Blogu Kreatywnym znajdziesz wiele przykładów prac wykonanych w stylu steampunk. Jeśli sama też lubisz takie klimaty, pokaż nam swoje projekty. Zostaw link w komentarzu, z przyjemnością zajrzymy.
Ależ genialny wpis! Ostatnio myślałam właśnie o tym stylu i proszę, oto odpowiedź na moje pytanie. Dziękuję!
Dziękuję bardzo 🙂 Cieszę się, że mogłam rozwiać wątpliwości 😀
Steampunk bardzo mi się podoba! Mega wygląda 🙂 Idealne dodatki na konwent!