Kolaż

Czym dokładnie jest technika artystyczna zwana kolażem? Nazwa „kolaż” (fr. collage) pochodzi od francuskiego słowa „coller” czyli „sklejać”. W zachodniej sztuce nowoczesnej ten termin, w odniesieniu do dzieł artystycznych, pojawił się na początku XX w. we Francji – chociaż sama technika znana była od dawna, np. w cesarstwie chińskim.

Za twórcę nowoczesnego kolażu uważa się Maxa Ernsta, francuskiego surrealistę.

Kolaż polega na tworzeniu własnej kompozycji, nowego dzieła artystycznego, przez łączenie fragmentów z różnych materiałów (głownie papieru, czasem tkanin, z dodatkiem mediów, fotografii itp.). Najbardziej charakterystyczym elementem kolażu są wycinki z gazet – napisy i obrazki, które zestawia się ze sobą w zaskakujący sposób. Korzysta on więc z gotowych, wcześniej istniejących elementów, łącząc je w nową całość. Można spotkać się również z pojęciem kolażu dźwiękowego, który powstaje na tej samej zasadzie, ale z materiału muzycznego/głosowego. Jeszcze inną „odmianą” kolażu jest asamblaż (franc. assamblage = łączenie, zbiór, spajanie) – łączenie w nowe całości przedmiotów trójwymiarowych.

Źródłem idei kolażu jest myśl, że w sztuce wszystko już było – pozostało nam tylko odtwarzanie wcześniej zrealizowanych pomysłów – ale nawet to, co już istnieje w jakiejś formie, można przetworzyć, połączyć na nowo, uzyskując nowe znaczenie i nową jakość. Przesłanie kolażu leży właśnie w zderzeniu czasem przeciwstawnych, czasem zaskakujących, czasem niespodziewanie pasujących do siebie elementów, i stworzenie nieistniejącej wcześniej treści, znaczenia.

Kolażowa twórczość jest dla każdego

Tworzenie kolaży może też być po prostu zabawą, źródłem przyjemności, czy rodzajem twórczości plastycznej dostępnej praktycznie dla każdego. Do wykonania własnego kolażu potrzebujesz przecież tylko papieru, nożyczek i kleju. Wycięte z czasopism elementy układasz po swojemu i przyklejasz na kartce papieru lub płótnie. Bazą do takiej pracy nie musi być biała kartka – możesz wykorzystać kolorowe papiery, stare obrazki, albo własnoręcznie przygotować tło np. namalowane farbami.

Oczywiście do samego projektu wykorzystać można też wiele innych materiałów – zdjęcia i ich fragmenty, ozdobne papiery, naklejki czy taśmy, tkaniny (np. koronki), farby, pasty strukturalne itd. Nie musisz trzymać się żadnych konkretnych zasad – kolaż może składać się wyłącznie z obrazków, może (ale nie musi) być uzupełniony napisami, odręcznymi rysunkami, albo być wyłącznie tekstowy, skupiając się na treści, na łączeniu w nową całość istniejących na papierze słów i zdań. Przykład kolażu słownego na zdjęciu poniżej (na stronie Foto-An można obejrzeć ich więcej).

Kolaż jest techniką, którą możesz wykorzystać także przy tworzeniu prac scrapbookingowych. Sama bardzo lubię robić ATC albo art journale z elementami kolażu, ale bez problemu da się je umieścić również na kartkach okolicznościowych, zakładkach, tagach czy nawet w mini albumach albo layoutach. Dodają świeżości i wpisują się w modny nurt recyklingu. Poniżej prezentuję kilka własnych prac z elementami kolażu.

 

Często zdarza się tak, że tworząc kolaż i układając jakąś kompozycję nagle znajdujemy elementy, które świetnie do siebie pasują – obrazki z różnych książek tworzą niespodziewaną całość o nowym znaczeniu, z koperty z wycinkami wypada nam ten jeden gazetowy nagłówek, idealnie pasujący do stworzonego obrazka… Trochę jakby kolaż tworzył się sam, tylko za naszym pośrednictwem 😉 A Ty, tworzysz jakieś kolaże? Czy lubisz tę zabawę? Pochwal się efektami, chętnie obejrzymy Twoje prace!